Arı denildiğinde aklımıza ilk gelen bal olsa da arı yalnızca balı üretmedi. Balın yanı sıra polen, propolis, arı sütü, arı zehiri ve bal mumu da arı ürünlerindendir.
Kahvaltılarımızın en önemli besin öğelerindendir bal. Gerçi fiyatı reçel ve pekmezle kıyaslandığında pahalı dursa da balsız bir kahvaltıda bir şeyler eksik gibidir. Sabah kahvaltısı kültürümüzde sofralarımızın olmazsa olmazlarındandır. Annelerimiz ve büyüklerimiz onun faydalarından bahseder de bu bahis iki üç özellikten öteye geçemez. Birazda biz konuşalım istedim bal üstüne ve diğer arı ürünlerinden olan polen, propolis, arı sütü, arı zehiri ve bal mumu üstüne.
Bal, Bal Arısı (Apis mellifera ) tarafından bitki nektarlarından, bitkilerin canlı kısımlarından toplanır ve arının kendi bünyesindeki enzimlerle işlenir. Arı kovan içinde işlediği bu maddenin su miktarını düşürür, olgunlaşmak üzere peteklerde depolar. Bunun yanı sıra balın kaynağı bitkinin canlı kısımlarında yaşayan emici böceklerin salgıları da olabilir.
Bal doğal bir üründür ve birçok hayati gıda içermektedir. Vitamin, protein, aminoasitler ve enzimler içerir. Bolca karbonhidrat kaynağıdır. Aynı zamanda anti bakteriyel ve anti fungal özelliği vardır. Bu nedenle yaraların iyileşmesinde ve mantari hastalıklara iyi gelmektedir. Balın antioksidan etkisi de bilinmektedir. Mide bağırsak sistemi üzerinde düzenleyici etkisi bulunmaktadır. Tüm bu özellikleri nedeni ile cilt bakımı için bile kullanıldığı olmaktadır. Bütün bu faydalarının yanı sıra bir yaşından küçük çocuklarımıza bal yedirmemek gerekir.
HMF değerinin yükselmemesi için sıcak ve bol güneş alan yerlerde muhafaza etmemek gerekir. Marketten satın alırken de buna dikkat etmek uygun olur. Kristalizasyon (Halk arasında şekerlenme olarak bilinir.) balın içindeki doğal şekerlerle ilgilidir ve kristalize olması gerçek bal olmadığını anlatmaz. Kristalize olan balı bu şekilde tüketmek istemiyorsanız eritme işlemi yapmak gerekir. Bu işlemde benmari yöntemi kullanılabilir. Ancak benmari yönteminde kullanılan suyun sıcaklığı hiçbir zaman 40°C yi geçmemelidir. Çünkü yine HMF değeri yükselir, bal deforme olur.
Propolis, Yapışkan bir madde olup arı bu maddeyi çeşitli bitkilerden toplayarak kovana getirir. Bu madde ile kovanı dezenfekte eder, steril hale getirir. Yarık, çatlak ve delikleri kapatır. Bu çabaya rağmen kovana girip ölen canlılar yine arı tarafından propolisle kaplanır ve mumyalanır. Ayrıca kovandaki larva, bakteri, mantarlara karşı antibiyotik özellik göstermektedir. Tüm bu yönleri ile hastalıklara karşı vücut direncini artırır, soğuk algınlığına iyi gelebilir. Vücutta mikroptan arındırıcı, bakteri üretimini durdurucu, anti fungal, antibiyotik etkili olduğu araştırmalarla ortaya konmuştur. Halen kansere yönelik etkisi kanser araştırmalarına konu olup bu konuda sunulan bilimsel tebliğler vardır.
Arı Sütü, genç işçi arılar tarafından salgılanır. Yavru arıların beslenmesinde 3 gün, kraliçe arının beslenmesinde ise ömrü boyunca kullanır. Kraliçe arının sadece arı sütü ile beslenmesi anlamlıdır. Çünkü kraliçe arı kovanda yumurtlamayı sağlayan yegâne arıdır. Ve yalnızca arı sütü ile beslenir.
Arı sütü kanserle ilgili önleyici tedbir olarak kullanılmakla beraber kanser tanısı konulmuş hastalarda hekim kontrolünde kullanılmalıdır. Hücre yenileme etkisi olduğundan kısırlık sorunu olan çiftlerin kullanması halinde fayda görebilecekleri ifade edilmektedir. Diyabet hastalıklarında kullanılması halinde yararlı olabileceğinin yanı sıra tansiyonu düzenleyici etkisinden bahsedilmektedir. Üst solunum yolu hastalıklarına iyi geldiği yönünde çalışmalar bulunmaktadır.
Arı sütü koyu renk cam ambalaj içinde ve soğuk zincir kurallarına uyularak muhafaza edilmelidir. Kullanımı sırasında metal aletlerden uzak durulmalıdır. Aksi takdirde içindeki maddeler deformasyona uğrayarak niteliğini kaybeder. Muhafazası sırasında ağzı sıkıca kapalı tutulmalı, hava ile teması en az olmalıdır. Alımı sırasında gevşek davranılmamalı üründen maksimum fayda sağlayabilmek için her gün aynı saatte alımına özen gösterilmelidir.
Polen ise bitkilerin erkek üreme hücresi olup arıların kanatlarında kovana getirilir. Arılar bunu yavrularını beslemekte kullanırlar. İçeriğinde madensel tuzlar, aminoasitler, doğal hormonlar, enzimler, coenzimler, pigmentler, karbonhidratlar ve fermentler vardır. Antibakteriyel özelliği bulunduğu bildirilmektedir. Zararlı mikroorganizmalara karşı etkili olduğu ve çoğalmalarını engellediği yönünde çalışmalar vardır. Sindirim sistemi hastalıkları, kansızlık, solunum sistemi hastalıkları, şişmanlık ve zayıflıkta kullanılması halinde faydalı olabilir.
Arı ürünlerinin insan metabolizması üzerine bunca faydası olunca Apiterapi yani arı ürünleri ile tedavi yöntemleri daha yaygın hale gelmiştir. Hatta sırf bu tedavi yöntemlerinin uygulandığı merkezler hizmete açılmıştır.
Saydığımız birçok yönü ile arı mucize besinler üretiyor. Yaptığımız diğer harcama kalemlerini gözden geçirdiğimizde bu gıdalara bütçemize zarar vermeyecek fiyatlarla ulaşmak mümkün.
Günlerinizin bal gibi geçmesi dileği ile…
0 yorum: